Một kĩ sư điện tử viết cho tôi: “Em làm việc cho một công ti điện tử trong năm năm nhưng gần đây kinh doanh đang chậm lại và có tin đồn rằng công ti có thể không sống được do sức ép từ những người cạnh tranh nước ngoài. Em vừa xây dựng gia đình và lo lắng rằng em có thể không có việc làm. Em không biết phải làm gì. Xin thầy giúp cho.”
Đáp: Bất kể điều bạn làm, điều khôn ngoan là có có “kế hoạch dự phòng” cho trường hợp bạn mất việc làm. Tôi bao giờ cũng khuyên mọi người nên có bản kế hoạch nghề nghiệp như bản “dự phòng” vì không ai có thể tiên đoán được điều gì có thể xảy ra trong tương lai. Xây dựng bản “kế hoạch dự phòng” khi bạn vẫn có việc làm dường như là không cần thiết nhưng nếu bạn có bản kế hoạch đó, bạn sẽ được chuẩn bị nhiều hơn cho bất kì cái gì xảy ra.
Để xây dựng bản kế hoạch dự phòng cho nghề nghiệp, bạn cần kiểm điểm tri thức và kĩ năng của bạn mọi năm, làm ra danh sách các việc cần hoàn thành và viết chúng ra để cho bạn sẽ không quên. Bạn cần xây dựng viễn kiến về nghề nghiệp của bạn dựa trên điều bạn làm bây giờ và điều bạn muốn làm cho sang năm, năm năm sau, và mười năm sau. Bạn phải hỏi bản thân mình bạn sẽ làm cái gì trong năm tới? Kĩ năng nào bạn cần và bạn lấy chúng ở đâu? Cuộc sống của bạn sẽ là gì trong năm năm tới? Thế rồi tự hỏi bản thân bạn cảm thấy thế nào về toàn thể cuộc đời bạn khi nó xuất hiện trong cách nhìn của bạn. Bạn cần tự hỏi bản thân mình các câu hỏi về nhu cầu của bạn, mục đích của bạn và công việc nghề nghiệp của bạn để cho bạn biết bạn phải có kĩ năng nào để giữ được việc làm và tiến lên cho bước tiếp. Bạn phải đọc nhiều hơn về xu hướng công nghệ, xu hướng thị trường, và xu hướng công nghiệp và hỏi điều gì có thể xảy ra tiếp đây? Việc làm nào đang có nhu cầu cao và bạn có đáp ứng được chất lượng không? Có những kĩ năng nào bạn cần phát triển? Xây dựng một danh sách các kĩ năng mà bạn muốn có và tìm ra xem liệu bạn có thể có được chúng không. Là một kĩ sư, bạn phải thích ứng thái độ học cả đời để giữ cho kĩ năng của bạn được hiện thời.
Trong thế giới thay đổi nhanh chóng này, không cái gì là chắc chắn nhưng bao giờ cũng có những cơ hội mới cho nên bạn cần biết chúng. Đừng dựa vào việc làm hiện tại của bạn và kĩ năng hiện tại của bạn mà bạn phải nghĩ năng nổ hơn về việc đi lên. Bạn phải để mọi người biết rằng nếu có cơ hội, bạn sẵn sàng vì bạn bao giờ cũng quan tâm chu đáo tới phát triển. Bạn cũng cần xây dựng mạng lưới những người biết bạn khi bạn biết họ nữa. Có bản kế hoạch “dự phòng” là biết nhiều về những người có thể giúp bạn khi bạn cần. Thị trường việc làm đang thay đổi nhanh chóng cho nên bằng việc giữ cho kĩ năng của bạn được hiện thời, cái gì xảy ra cũng không thành vấn đề, bạn bao giờ cũng sẵn sàng.
—English version—
Backup plan
An electronic engineer wrote to me: “I work for an electronic company for five years but recently the business is slowing down and there is rumor that the company may not survive due to pressure from foreign competitors. I just get married and worry that I may not have a job. I do not know what to do. Please help.”
Answer: Regardless of what you do, it is wise to have a “backup plan” just in case you lose your job. I always advice people to have a career plan as a “back up” as nobody can predict what may happen in the future. Develop a “backup plan” when you still have a job may seem unnecessary but if you have one, you will be more prepared for whatever happens.
To develop a career back up plan, you need to review your knowledge and skills every year, make a list of accomplishments and write them down so you will not forget. You need to develop a vision of your career based on what you do now and what you want to do next year, next five years, and next ten years. You have to ask yourself what would you be doing next year? What skills that you need and where do you get them? What would your life be in the next few years? Then ask yourself how you feel about your entire life as it appeared in your vision. You need to ask yourself questions about your needs, your goals and your career works so that you know what skills that you must have to keep your job and advance to the next step. You must read more about technology trends, market trends, and industry trends and ask what may happen next? What jobs are in high demand and do you meet the qualifications? Are there skills you need to develop? Develop a list of skills that you want to have and find out where you could get them. As an engineer, you must adopt a lifelong learning attitude to keep your skills current.
In this fast changing world, nothing is certain but there always are new opportunities so you need to know them. Do not rely on your current job and your current skills but you must think more aggressive about moving up. You must let people know that if there are opportunities, you are ready as you are always looking to grow. You also need to build a network of people who know you as you get to know them too. To have a “back up” plan is to know a lot of people who may help you when needed. The job market is changing quickly so by keeping your skills current, no matter what happens, you are always ready.
