Một sinh viên viết cho tôi: “Có nhiều người tốt nghiệp bị thất nghiệp ở nước em, liệu có lĩnh vực học tập nào đảm bảo rằng người tốt nghiệp sẽ có việc làm không? Nhiều người trong chúng em lo lắng về tương lai và bố mẹ chúng em cũng quan ngại nữa. Chúng em cần lời khuyên của thầy vì chúng em không biết phải làm gì.”
Đáp: Nếu bạn đã đọc blog của tôi, bạn có lẽ biết rằng điều đó là tuỳ ở bạn nghiên cứu lĩnh vực học tập trước khi làm quyết định. Tôi đã viết nhiều bài về cách chọn trường và lĩnh vực học tập. Xin đọc lại chúng một cách cẩn thận. Về căn bản, KHÔNG trường nào đảm bảo rằng người tốt nghiệp của họ sẽ có việc làm, chính tri thức và kĩ năng của người tốt nghiệp mới xác định liệu họ sẽ có việc làm hay không. KHÔNG lĩnh vực học tập nào có thể đảm bảo rằng người tốt nghiệp từ đó sẽ có việc làm, nhưng có những đòi hỏi kĩ năng nào đó trong công nghiệp mà sinh viên phải lựa chọn để có cơ hội tốt hơn để kiếm được việc làm. KHÔNG bằng cấp nào có thể đảm bảo rằng người tốt nghiệp từ chúng sẽ có việc làm, bằng cấp chỉ chứng nhận rằng sinh viên đã hoàn thành một số môn học được yêu cầu, nhưng chính sinh viên đã học được bao nhiêu và kĩ năng của họ thế nào sẽ làm cho họ có việc làm. Ngày nay sinh viên và gia đình của họ phải lập kế hoạch cẩn thận trước khi vào đại học bằng việc nghiên cứu trường, lĩnh vực học tập, thị trường việc làm để chắc rằng họ sẽ đạt tới mục đích giáo dục của họ.
Để bắt đầu, bạn phải có “viễn kiến cá nhân” về điều bạn muốn làm với đời bạn và cách bạn sẽ đạt tới nó. Viễn kiến cá nhân là một ý tưởng hay một hình ảnh về điều bạn muốn là vậy, nó là hướng dẫn về loại cuộc sống nào bạn muốn, trong cả nghề nghiệp và cuộc đời cá nhân. Viễn kiến cá nhân là hình ảnh mà bạn tạo ra cho bản thân bạn về bạn là ai. Bạn phải trung thực với bản thân mình vì điều đó phải tới từ ý thức riêng của bạn, không phải là điều người khác nói về bạn. Hình ảnh này sẽ phản ánh ham muốn của bạn về chiều hướng trong đời bạn, hoạt động của bạn, tri thức chuyên gia, và các yếu tố khác như gia đình, tình bạn, thời gian, của cải v.v. Sau khi bạn đã tạo ra viễn kiến cá nhân của mình, bạn có thể phát triển bản kế hoạch nghề nghiệp điều giúp cho bạn làm cho viễn kiến cá nhân của bạn trở thành thực tại.
Bạn có thể bắt đầu bằng việc trả lời các câu hỏi về bản thân bạn như “Cái gì là thành tựu chính của mình (tại tuổi 20, 30, 40, 50, 60, 70)? Ai sẽ là quan trọng với mình (tại tuổi 20, 30, 40, 50, 60, 70)? Tại sao những người này là quan trọng với mình? Mình muốn làm gì (tại tuổi 20, 30, 40, 50, 60, 70)? Loại điều gì mình muốn làm trong đời mình? Bằng việc trả lời những câu hỏi này, bạn sẽ xác định ý tưởng riêng của bạn về tương lại được hình dung của bạn. Bằng việc xác định rõ cái gì là thành tựu, người hay các điều khác quan trọng nhất trong đời bạn, bạn có thể đặt mục đích về điều bạn muốn học, ai bạn muốn là để cho bạn có thể làm quyết định tốt hơn.
Viễn kiến cá nhân là bản lộ trình giữ cho bạn vẫn còn hội tụ vào các mục đích dài hạn của bạn. Nó tạo khả năng cho bạn xác định và duy trì chiều hướng cá nhân của bạn, để cho bạn không bị lạc trong thế giới đầy lẫn lộn này. Sinh viên thường nói với tôi rằng viễn kiến cá nhân là khó, và thậm chí còn không hiện thực nhưng tôi bảo họ rằng nếu họ không để thời gian để biết nhiều về bản thân họ, về mục đích và ước mơ của họ, về niềm tin và thái độ của họ, và cuộc sống tương lai của họ, thì họ có thể bị lạc, đi từ điều này sang điều khác, hay bị ai đó khác dẫn đi người bảo họ phải làm gì.
Tất nhiên, cuộc sống không đơn giản vì mọi thứ đều là chủ đề thay đổi nhưng có một viễn kiến cá nhân sẽ giữ cho bạn duy trì gần như bạn ước muốn và không bị sao lãng bởi người khác. Ngày nay có nhiều thứ mà có thể tác động vào cuộc sống của bạn như những thay đổi trong thị trường việc làm, cạnh tranh toàn cầu hoá, gia đình, và những biến cố không thể dự đoán được nào đó. Tất cả những điều này có thể làm sao lãng bạn khỏi việc đạt tới mục đích của bạn, đó là lí do tại sao có viễn kiến cá nhân sẽ chuẩn bị cho bạn với bất kì cái gì xảy ra cả tích cực lẫn tiêu cực. Để làm điều đó bạn sẽ cần hiểu mối quan tâm và giá trị riêng của bạn, về căn bản bạn phải biết bản thân bạn trước để duy trình bình thản trong tình huống hỗn độn của thế giới thay đổi nhanh này.
Bằng việc biết bản thân mình, bạn có thể lập kế hoạch cho nghề nghiệp của bạn. Bạn phải nhớ rằng một nghề bắt đầu trong trường KHÔNG phải là khi bạn có được việc làm. Điều đó nghĩa là bạn phải biết bạn muốn làm gì và loại tri thức và kĩ năng nào bạn cần thu lấy. Việc lập kế hoạch nghề nghiệp yêu cầu điều tra thị trường việc làm, lĩnh vực học tập cũng như đam mê của bạn, điểm mạnh và điểm yếu của bạn. Có các sách và tiểu thuyết bảo bạn tận hưởng cuộc sống đại học khi bạn còn trẻ vì nó là thời gian tốt nhất của đời bạn, nhưng thực tại những người này nói dối. Xin ĐỪNG tin những tiểu thuyết hư cấu hay các gợi ý này. Là sinh viên đại học nghĩa là đi tới lớp học, làm bài tập về nhà, nghiên cứu chăm chỉ, có lên xuống với mối quan hệ cá nhân, và vài khoảnh khắc ngắn ngủi vui đùa với bạn bè. Tuy nhiên cuộc sống đại học là nơi bạn học là người lớn có trách nhiệm. Bạn phải hiểu rằng có những hậu quả của mọi thứ bạn làm cho nên bạn phải có ý thức về hoạt động của bạn. Bạn sắp vào đại học để được giáo dục, để học tập, để thu nhận tri thức và kĩ năng cần thiết để cho bạn có thể là người có trách nhiệm với bản thân bạn, với gia đình bạn, với xã hội của bạn. Nếu bạn không đồng ý với tôi và bạn thực tế muốn tận hưởng cuộc sống đại học của bạn mà không có trách nhiệm thì điều đó có nghĩa là bạn sẽ có một “thời gian vui đùa” rất ngắn. Với những người trong các bạn đón nhận lời khuyên của tôi một cách nghiêm chỉnh thì điều đó có nghĩa là bạn sẽ trở nên tốt hơn khi bạn học là người lớn có trách nhiệm. Nếu bạn học hành chăm chỉ bằng việc phát triển tri thức và kĩ năng tốt, bạn sẽ làm tốt trong nghề nghiệp của bạn và có được việc làm tốt theo chọn lựa của bạn.
Tất nhiên điều đó không chấm dứt ở đó vì bạn phải liên tục học và trưởng thành trong công việc; nghề nghiệp là nỗ lực cả đời. Bạn phải tìm lời khuyên từ những người quản lí, bố mẹ, và bạn bè nhưng giữ kiểm soát nghề nghiệp của bạn dựa trên viễn kiến cá nhân của bạn. Chỉ bạn mới có thể quyết định được chọn lựa nào là tốt nhất cho bạn và bạn cần khám phá đào tạo phụ thêm nào sẽ làm tăng giá trị của bạn trong nghề nghiệp và cuộc đời bạn.
—English version—
Planning your future
A student wrote to me: “There are many unemployed graduates in my country, are there certain fields of study that guarantee that graduates will have job? Many of us are worrying about our future and our parents are concerned too. We need your advice as we do not know what to do.”
Answer: If you have read my blog, you probably know that it is up to you to investigate the fields of study before making decision. I have written many articles about how to select school and field of study already. Please read them carefully. Basically, NO school can guarantee that their graduates will have job, it is the knowledge and skills of graduates that determine whether they will have job or not. NO field of study can guarantee that their graduates will have job, but there are certain skill demands in the industry that students must select to get better chance of getting job. NO degree can guarantee that their graduates will have job, degree only certifies that students have completed a number of required courses, but it is how much students have learned and their skills that will get them job. Today students and their families must plan carefully before entering college by investigate school, fields of study, job market to make sure that they will achieve their education goals.
To start, you must have a “personal vision” of what you want to do with your life and how you will achieve it. The personal vision is an idea or an image on what you would like to be, it is a guidelines for what kind of life that you want, in both career and personal life. A personal vision is an image that you create for yourself about who you are. You must be honest to yourself because it must come from your own consciousness, not what others say about you. The image will reflect your desires about your direction in life, your activities, expertise, and other factors such as family, friendships, time, possessions etc. After you have created your own personal vision, you can develop your career plan that help you to make your personal vision become a reality.
You can start by answering questions about yourself such as “What will be my major accomplishments (at age 20, 30, 40, 50, 60, 70)? Who will be important to me (at age 20, 30, 40, 50, 60, 70)? Why these people are important to me? What will I like to do (at age 20, 30, 40, 50, 60, 70)? What kind of things I want to do in my life? By answering these questions, you will define your own ideas about your envisioned future. By clearly defining what are the most important achievements, persons, or other things in your life, you can set goals of what you want to study, who you want to be so you can make better decisions.
The personal vision is a roadmap that keeps you stay focus on your long-term goals. It enables you to define and maintain your personal direction, so you will not get lost in this confusing world. Students often tell me that a personal vision is difficult, and even unrealistic but I tell them that if they do not take time to know more about themselves, about their goals and dreams, about their beliefs and attitudes, and their future life then they could be lost, moving from one thing to another, or being led by someone else who tell them what to do.
Of course, life is not simple as things are subject to change but having a personal vision will keep you to stay as close as you wish and not get distracted by others. Today there are many things that can impact your life such as changes in the job market, economy, globalization competition, family, and certain unpredictable events. All of these can distract you from achieving your goals that is why having a personal vision will prepare you for whatever happen both positively and negatively. To do that you will need to understand your own interests and values, basically you must know yourself first to stay calm in the chaotic situation of this fast changing world.
By knowing yourself, you can plan for your career. You must remember that a career begins in school NOT when you get a job. That means you must know what you want to do and what kind of knowledge and skills that you need to acquire. Career planning requires investigation into the job market, the field of study as well as your passion, your strengths and weaknesses. There are books and novels telling you to enjoy your college life when you are young because it is the best time of your life, but actually these people lie. Please do NOT believe these romantic fictions or suggestions. Being a college students means going to classes, doing homework, study hard, having up and down with personal relationship, and a few brief moments of fun with friends. However college life is where you learn to be an adult with responsibilities. You must understand that there are consequences of everything that you do so you must be conscious of your activities. You are going to college to be educated, to study, to acquire the needed knowledge and skills so you can be a responsible person to yourself, to your family, and to your society. If you do not agree with me and you actually just want to enjoy your college life without being responsible then it means that you will have a very short “fun time”. For those of you that take my advices seriously, things will get better as you are learning to be an adult with responsibilities. If you study hard by develop a good knowledge and skills, you will do well in your career and getting a good job of your choice.
Of course it does not end there as you must continue to learn and grow on the job; a career is a life-long effort. You must seek advice from managers, parents, and friends but keep control of your career based on your personal vision. Only you can decide what choices are best for you and you need to discover what additional training will increase your value in your career and your life.
