Tôi muốn chúc mừng nhiều người trong các bạn sắp tốt nghiệp năm nay. Với việc tốt nghiệp, nhiều bạn có lẽ cảm thấy xáo trộn nhiều xúc động. Các bạn đã sôi nổi hoàn thành lần cuối bằng cấp của mình và sẵn sàng đi làm nhưng một số trong các bạn cũng có thể cảm thấy buồn bởi vì các bạn sắp rời xa nhiều bạn bè, thầy giáo, đại học yêu dấu của các bạn, và cuộc đời sinh viên.
Tôi chắc rằng một số trong các bạn đang đối diện với câu hỏi liệu vào trường cao học hay đi làm và đây là chọn lựa khó khăn. Có những điều thuận lợi và không thuận lợi cho từng quyết định các bạn sẽ phải làm. Đi học cao học sẽ cho phép bạn mở rộng hơn tri thức của mình trong lĩnh vực bạn quan tâm và hoãn việc tìm việc làm của bạn trong vài năm. Đi làm sẽ cho phép bạn học nhiều hơn về nghề nghiệp của mình, cải tiến kinh nghiệm của bạn, và tất nhiên, kiếm tiền. Một số trong các bạn có thể quyết định rằng bạn muốn đi làm vài năm rồi trở về trường sau nhưng nếu bạn đi làm, liệu bạn có trở lại trường không? Điều gì xảy ra khi bạn bắt đầu làm tiền, có nhiều thứ để làm, và tận hưởng cuộc sống làm việc? Ai biết được liệu bạn gặp “ai đó đặc biệt” trong cuộc đời mình rồi bỗng nhiên quay lại trường có thể không còn là chọn lựa tốt nữa thì sao? Làm việc có thể đem tới nhiều điều thú vị, khi bạn làm tiền và trở nên độc lập với gia đình mình, khó quay trở về trường.
Tuy nhiên, nếu bạn tiếp tục theo học cao học, bạn có ưu thế chắc chắn nhưng bạn có thực sự biết liệu lĩnh vực học tập của bạn là chọn lựa đúng hay không? Nhiều sinh viên nghĩ rằng họ biết phải làm gì cho một nghề nghiệp trước khi họ thậm chí làm việc trong lĩnh vực đó hay hiểu thị trường việc làm. Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn chọn một lĩnh vực nghiên cứu mà không có triển vọng việc làm? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thấy rằng bạn không thích lĩnh vực nghiên cứu của mình sau khi đã có bằng thạc sĩ? Bạn sẽ làm gì trong khu vực bạn không còn quan tâm nữa? Cuộc sống đại học được giả thiết là thời gian để biết họ là ai, họ muốn gì trong cuộc sống, và mối quan tâm của họ là gì nhưng KHÔNG phải mọi sinh viên sẽ tốt nghiệp với mục đích nghề nghiệp tại chỗ. Thực tế, nhiều người không biết họ phải làm gì và nghề nghiệp đúng dành cho họ là gì. Nhiều sinh viên chấm dứt với việc làm việc trong các khu vực chẳng liên quan gì tới bằng cấp của họ.
Tôi bao giờ cũng khuyên sinh viên dành một số thời gian ở chỗ làm việc để có ý tưởng rõ hơn về lĩnh vực nghiên cứu của họ là gì. Thực tế, họ nên dành ít nhất một mùa hè làm việc tại chỗ có liên quan tới lĩnh vực nghiên cứu của họ để cho họ biết cái gì đó về nó cũng như về chọn lựa nghề nghiệp của họ. Họ nên nói với những người làm việc ở đó để thu được cảnh quan nào đó và có thể đôi lời khuyên nữa. Họ nên lấy thời gian để nghiên cứu thông tin về lĩnh vực nghiên cứu của họ và học thêm về chúng nhiều nhất có thể được. Họ nên giữ thật nhiều con đường nghề nghiệp để mở vì mọi sự có thể thay đổi nữa. Ngày nay nhiều việc làm bị chi phối bởi điều đang xảy ra trong thế giới khi toàn cầu hoá đã tác động tới nhiều nước. Điều quan trọng là sinh viên có cảnh quan rộng về lĩnh vực nghiên cứu của mình, nghề nghiệp của họ và thị trường việc làm.
Sinh viên nên hiểu rằng vào đại học là đầu tư chính của họ và gia đình họ. Sinh viên nên hiểu rằng trường cao học là một đầu tư chính khác mà họ phải xem xét nghiêm chỉnh. Tôi biết một số sinh viên chọn trường cao học để tránh đi làm, điều này KHÔNG phải là chọn lựa tốt bởi vì chẳng chóng thì chầy bạn sẽ phải đối diện với thực tại. Bạn không thể né tránh làm việc và phụ thuộc vào ai đó hỗ trợ cho bạn. Trên cơ sở nhiều năm cố vấn cho sinh viên, tôi thấy rằng nhiều sinh viên vào trường cao học trực tiếp từ trường đại học dựa trên một ý tưởng nào đó nhưng họ ra quyết định đó với ít thông tin hay không có thông tin chút nào. Phần lớn các sinh viên đều không biết rằng trường cao học đặt họ vào con đường tới nghề chuyên môn rất ĐẶC BIỆT. Nếu bạn không có kinh nghiệm trong khu vực đó, hay không có đủ thông tin về khu vực đó thì làm sao bạn biết đó là nghề đúng dành cho bạn? Chẳng hạn, trong trường đại học bạn chọn môn kĩ nghệ phần mềm và bạn được yêu cầu biết về lập trình, vòng đời phần mềm, phương pháp và công cụ phần mềm, và các hoạt động khác liên quan tới phát triển phần mềm. Về căn bản khi tốt nghiệp, bạn sẽ là “nhà tổng quan phần mềm” có thể khớp vào bất kì môi trường nào. Tuy nhiên, khi bạn vào trường cao học về kĩ nghệ phần mềm, bạn phải chọn khu vực đặc biệt bên trong kĩ nghệ phần mềm như khu vực nhúng, khu vực web, khu vực quản lí, khu vực an ninh, khu vực kiến trúc, khu vực trí tuệ nhân tạo, khu vực khai phá dữ liệu v.v. Sau rốt, bạn sẽ là “chuyên viên phần mềm” nhắm vào một việc cụ thể, khu vực cụ thể. Chương trình cao học là đắt và yêu cầu nhiều nỗ lực. Điều tệ nhất có thể xảy ra là đầu tư thời gian và tiền bạc vào cái gì đó rồi KHÔNG theo đuổi nghề nghiệp trong lĩnh vực bạn được đào tạo.
Là sinh viên cao học, bạn phải hiểu rằng điều quan trọng là chắc chắn về điều bạn muốn nghiên cứu và nghề nào bạn muốn theo đuổi khi quyết định vào trường cao học. Sau đây là một số lời khuyên tôi hi vọng một số trong các bạn sẽ xem xét nghiêm chỉnh trước khi ra bất kì quyết định nào:
1) Biết bạn quan tâm tới cái gì. Nếu bạn thích nghiên cứu và muốn học thêm thì bạn nên vào trường cao học.
2) Nếu bạn KHÔNG chắc và muốn biết cái gì đó về chọn lựa nghề của mình thì bạn nên bắt đầu làm việc trước rồi xem xét chương trình cao học sau vài năm.
3) Bạn có thực sự thích lĩnh vực nghiên cứu của mình ngày nay không? Nếu bạn KHÔNG quan tâm thì đi học cao học trong lĩnh vực đó là ý tưởng tồi.
4) Nếu bạn KHÔNG thích học tập mà bằng cách nào đó xoay xở tốt nghiệp thì ĐỪNG vào trường cao học.
5) Nếu bạn nghĩ bằng cấp cao học sẽ giúp bạn làm được nhiều tiền hơn và thăng tiến trong nghề nghiệp của mình thì sự kiện là: Bạn KHÔNG cần bằng cao học để thăng tiến nghề nghiệp. Bạn có thể kiếm nhiều tiền hơn bằng việc KHÔNG dành tiền vào trường cao học. Bạn phải nghiên cứu vấn đề đó một cách cẩn thận trước khi ra quyết định.
6) Nếu bạn thích học, yêu thích dạy học và muốn phát triển thế hệ tiếp các “công nhân tri thức” thì đi theo điều đó, đi bằng mọi cách xa nhất có thể được (lấy bằng thạc sĩ, lấy bằng tiến sĩ và làm sau tiến sĩ) khi bạn thích thú nó.
Chúc mừng việc học cao học của các bạn và chúc may mắn với nghề nghiệp của bạn.
—-English version—-
Advise to graduating students
I would like to congratulate many of you who are graduating this year. With graduation, many of you probably feel a mix of emotions. You are excited to finally complete your degrees and ready to go into the workplace but some of you may also feel sad because you are leaving many friends, teachers, your beloved universities, and the student’s life.
I am sure that some of you are facing the question whether to go to graduate school or go to work and this is a difficult choice. There are favorable and unfavorable things for each decision that you will have to make. Going into graduate school will allow you to broaden your knowledge in the field of your interest and put off your job findings for few years. Go to work will allow you to learn more about your career, improve your experience, and of course, earning money. Some of you may decide that you want to work for few years then return to school later but if you go to work, will you ever go back to school? What will happen when you start making money, having many things to do, and enjoy your working life? Who will know if you are meeting “someone special” in your life then suddenly go back to school may not be a good choice anymore? Working can bring many interesting things, when you are making money and become independence from your family, it is difficult to return to school.
However, if you continue to go to graduate school, you have certain advantage but do you really know whether your field of study is the right choice or not? Many students think that they know what to do for a career before they even work in that field or understand the job market. What will happen if you select a field of study that have no job prospect? What will happen if you find out that you do not like your field of study after having a Master degree? What would you do in an area that you are no longer interested? College life is supposed to be the time for students to know who they are, what they want in life, and what their interests are but NOT every student will graduate with a career goals firmly in place. In fact, many do not know what they should do and what would be the right career for them. Many students end up working in areas that have nothing to do with their degrees.
I always advise students to spend some time in the workplace to get better idea of what their field of study is. In fact, they should spend at least one summer working at the place that relate to their field of study so they know something about it as well as their career choices. They should talk to people who work there to get some perspectives and maybe some advises. They should take time to research information about their fields of study and learn more about them as much as possible. They must keep as many career paths open as much as possible as things may change too. Today many jobs are dictated by what is happening in the world as globalization already impacted many countries. It is important that students have a broad perspective about their field of study, their careers and the job market.
Students should understand that go to university is a major investment of them and their family. Student should understand that graduate school is another major investment that they must seriously considered. I know some students chose graduate school to avoid to go to work, this is NOT a good choice because sooner or later you will have to face the reality. You can not avoid work and depend on someone to support you. Based on several years of advising students, I found that many students go to graduate school directly from undergraduate based on some idea but they make that decision with little information or no information at all. Most students do not know that graduate school sets them on a path to a very SPECIFIC professional career. If you do not have experience in that area, or have enough information about that area then how do you know that is the right career for you? For example, in undergraduate you select software engineering and you are required to know about programming, software life cycle, software methods and tools, and other activities relate to software development. Basically when graduate, you will be a “software generalist” that can fit into any environment. However, when you go to graduate school in software engineering, you must select a specific area within software engineering such as embedded area, web area, management area, security area, architecture area, artificial intelligence area, data mining area etc. After all, you will be a “software specialist” that aim at specific job, specific area. Graduate programs are expensive and require a lot of efforts. The worst thing could happen is investing time and money into something then NOT pursue a career in the field that you are trained in.
As graduating student, you must understand that it is important to be certain about what you want to study and what career you want to pursue when decide to go to graduate school. Following are some advises that I hope some of you will seriously consider before making any decision:
1) Know what interest you. If you enjoy study and want to learn more then you should go to graduate school.
2) If you are NOT sure and want to know something about your career choice then you should start working first then consider a graduate program after few years.
3) Do you really like your field of study today? If you do NOT care then go to graduate school in that field is a bad idea.
4) If you do NOT enjoy learning but manage to graduate anyway then do NOT go to graduate school.
5) If you think graduate degree will help you making more money and advance in your career then the fact is: You do NOT need a Master degree to advance your career. You can earn more money by NOT spending it in graduate school. You must research that issue carefully before making decision.
6) If you enjoy learning, love to teach and want to develop the next generation of “Knowledge workers” then go for it, go all the way as far as possible (get Master degree, get Ph.D degree and do some Post-Doctorate) as you will enjoy it.
Congratulation on your graduation and good luck with your career.
