Một sinh viên viết cho tôi: “Dường như là lời khuyên của thầy được nhằm tới các sinh viên công nghệ nhưng nhiều người trong chúng em không phải là sinh viên công nghệ. Thầy có lời khuyên nào cho chúng em không?”
Đáp: Nếu bạn đọc những lời khuyên sinh viên của tôi một cách cẩn thận, bạn sẽ thấy rằng chúng có thể áp dụng được cho bất kì sinh viên đại học nào, bất kể lĩnh vực học tập của bạn. Tất nhiên, tôi dạy khoa học và công nghệ cho nên tôi viết nhiều bài hơn về những chủ đề này nhưng lời khuyên của tôi là dành cho mọi sinh viên.
Mối quan tâm hiện thời của tôi là về nghề nghiệp chuyên môn của bạn vì nó là phần lớn đời bạn và bạn sẽ tốt hơn nhiều nếu bạn tìm thấy nghề nghiệp đáp ứng với nhu cầu của bạn. Tôi bao giờ cũng khuyên mọi sinh viên lập kế hoạch nghề nghiệp của họ từ sớm bằng việc nghiên cứu xu hướng thị trường việc làm và nói chuyện với những người làm việc trong lĩnh vực chuyên môn để biết nhiều hơn về nó trước khi chọn một lĩnh vực học tập. Đừng đợi cho tới khi bạn tốt nghiệp để biết rằng không có nhu cầu về kĩ năng của bạn hay thậm chí nếu bạn có việc làm nhưng không thích nó.
Lí do bạn vào đại học là để được giáo dục để cho bạn có thể là người có giá trị cho xã hội của bạn. Bạn có nhiều trách nhiệm cho bản thân bạn, cho gia đình bạn và cho xã hội của bạn và nên nhận điều đó một cách nghiêm chỉnh. Đừng để bất kì ai bảo bạn làm khác đi, bạn là tương lai của đất nước bạn và bạn có thể làm nhiều cho đất nước. Tôi biết nhiều sinh viên ưa thích học những môn dễ để cho họ có thể tận hưởng thời gian ở đại học vì có nhiều hoạt động thú vị ở đó. Đừng phạm sai lầm đó. Bạn nên tận dụng ưu thế thời gian quí giá của bạn để phát triển những kĩ năng nào đó mà bạn KHÔNG THỂ học được ở chỗ nào khác. Bạn có thể thích văn học nên bạn học lớp văn nơi bạn có thể đọc những cuốn sách hay từ các tác giả nổi tiếng. Nhưng bạn có thể làm điều đó bên ngoài đại học, bạn có thể đọc nhiều sách tuỳ thích khi bạn có thời gian, khi bạn có việc làm tốt và cuộc sống thoải mái. Một số người trong các bạn có thể không đồng ý với tôi nhưng logic của tôi là bạn vào đại học để học cái gì đó mà bạn không thể tự mình học được vì bạn cần chỉ dẫn, hướng dẫn và áp dụng.
Tôi nghĩ bạn nên học khoa học, công nghệ, kĩ nghệ, toán học, thống kê, lập trình máy tính, kế toán, hoá học và vật lí v.v. Đây là những môn mà bạn học từ các giáo sư người có thể hướng dẫn bạn qua những tài liệu khó này. Họ có thể giúp trả lời câu hỏi của bạn và khuyến khích bạn phát triển những kĩ năng nào đó mà bạn sẽ cần cho nghề nghiệp tương lai của bạn. Tôi biết đây không phải là môn dễ nhưng chúng hình thành nên nền tảng cho phần lớn các việc làm tốt trong thị trường ngày nay. Khi tôi nghĩ về những lớp đã giúp tôi nhiều nhất, tôi nghĩ tới Tính toán, Phương trình vi phân, Kiến trúc phần mềm, Thống kê và Vật lí. Đây toàn là những môn khó và là sinh viên tôi đã vật lộn để qua được những môn này nhưng tôi đã học được nhiều bởi việc đưa vào nhiều nỗ lực hơn. Tương phản lại, tôi không nhớ cái gì về các môn dễ mà tôi đã học, tôi thích chúng vào lúc đó nhưng điều đó không có nghĩa mấy với tôi bây giờ. Tôi vẫn nhớ mọi giáo sư đã buộc tôi phải học, người đã mắng mỏ tôi vì tôi đã không học tốt. Nếu họ không làm như thế, tôi sẽ không là tôi ngày hôm nay. Chỉ từ những giáo sư khó tính này mà tôi đã học cách học tập, cách nghĩ, cách tổ chức và phát triển thói quen học tập tốt điều giúp cho tôi trong nghề nghiệp của tôi.
Bên cạnh các môn kĩ thuật, tôi nghĩ ngoại ngữ cũng là rất quan trọng trong thế giới được kết nối này. Là sinh viên bạn nên học ít nhất một ngoại ngữ. Khi tôi còn trẻ, tôi đã học tiếng Pháp vì đó là ngôn ngữ phổ biến nhưng sau vài năm, bố tôi bảo tôi học tiếng Anh. Tôi không thích nó vì tôi phải bỏ lớp tiếng Pháp nơi phần lớn bạn bè tôi đã học và đi sang lớp khác mà tôi chẳng biết ai cả, và thậm chí tồi tệ hơn nữa tôi phải bắt đầu lại từ đầu. Nhưng đó đã là quyết định tốt nhất vì biết tiếng Anh đã giúp cho tôi có được học bổng để học ở Mĩ. Nếu bạn phải học một ngoại ngữ, lời khuyên của tôi là học tiếng Anh vì ngày nay phần lớn sách báo, bài báo và website kĩ thuật đều được viết trong tiếng Anh và nếu bạn muốn đi xa hơn nữa trong việc học tập của bạn, bạn cần biết ngôn ngữ này.
Là thanh niên, bạn cần phải có thách thức tinh thần nào đó để xây dựng lòng dũng cảm và phát triển tính cách tốt. Nhiều sinh viên ưa thích các môn học dễ và hi vọng rằng họ sẽ có được việc làm dễ dàng sau khi tốt nghiệp vì họ sẽ có nhiều thời gian hơn để tận hưởng cuộc sống. Nhưng trong thực tại, các môn dễ sẽ không xây dựng thói quen học tốt; các môn dễ sẽ không thách thức bạn đưa vào nhiều nỗ lực hơn. Và cho dù bạn có được việc làm dễ dàng, bạn có lẽ sẽ chán và không bao giờ có cảm giác đạt được cái gì trong đời bạn. Có những bằng chứng rằng việc làm dễ dàng không kéo dài lâu và thường dẫn tới nhiều bất hạnh. Bạn không thể đi qua cuộc sống theo cách dễ dàng, bạn phải có ý thức về ý nghĩa, và bạn phải có phương hướng nào đó động viên bạn vì đây là nền tảng của hạnh phúc toàn thể. Bạn không thể là chiếc là thưa thớt nổi trên dòng suối mà bạn phải là cá chép, cá chép lội nước, vượt thác, để trở thành rồng.
Các sinh viên trong trường có ảnh hưởng nào đó tới việc học của bạn. Bạn nên chọn bạn một cách cẩn thận vì đây là những người bạn sẽ dành nhiều thời gian sống cùng. Chọn bạn tốt người có cùng chiều hướng như bạn sẽ giúp cho bạn nhiều, đặc biệt khi bạn còn hoài nghi hay chán nản, họ có thể khuyến khích bạn và giúp bạn vượt qua những khó khăn. Chọn bạn sai có thể làm cho bạn lâm vào rắc rối vì họ có thể tác động lên học tập của bạn, là, sao lãng sự tập trung của bạn.
Là sinh viên, bạn phải đặt mục đích cho giáo dục của bạn, bạn phải đặt mục đích cho đời bạn. Bạn cần có bản kế hoạch nghề nghiệp để hướng bạn tới mục đích của bạn. Việc học theo cách của bạn qua một số nhiệm vụ sẽ giúp bạn cảm thấy rằng bạn đang tiến bộ. Có tiến bộ sẽ động viên bạn học nhiều hơn và bạn sẽ có cảm giác về thành đạt. Với mọi môn học mà bạn học, phải chắc bạn biết chính xác môn học yêu cầu cái gì, bạn phải bỏ bao nhiêu nỗ lực vào đó, và kết quả (mục đích) nên là gì. Bạn nên giám sát tiến bộ của bạn trên cơ sở hàng tuần về liệu bạn có cần làm trên cơ sở hàng ngày để đạt tới mục đích của bạn hay không. Bạn nên tổ chức việc học của bạn theo cách phù hợp với bạn. Có thể bạn muốn tự học ở chỗ yên tĩnh hay với một nhóm nhỏ bạn bè? Có thể bạn muốn học khuya trong đêm, hay dậy sớm và học vào buổi sáng. Đó là chọn lựa của bạn, chừng nào bạn còn đổ nỗ lực và quyết tâm thành công, bạn sẽ thành công.
—English version—
Another advice…
A student wrote to me: “It seemed that your advices are aimed at technology students but many of us are not technology students. Do you have any advice for us?”
Answer: If you read my student advices carefully, you will see that they can be applied to any college students, regardless of your fields of study. Of course, I teach science and technology so I write more articles about these topics but my advices are for all students.
My current concern is about your professional career because it is the big part of your life and you will be much better if you find the career that meets your need. I always advise all students to plan their career early by research the job market trends and talk to people who are working on specific field to learn more about it before select a field of study. Do not wait until you graduate to learn that there is no demand for your skills or even if you have a job but do not like it.
The reason you go to university is to get educated so you can be valuable persons for your society. You have a lot of responsibilities to yourselves, to your family and to your society and should take it seriously. Do not let anybody tell you otherwise, you are the future of your country and you can do a lot for it. I know many students prefer to take easy courses so they can enjoy the time in college since there are many interesting activities there. Do not make that mistake. You should take advantage of your precious time to develop certain skills that you CANNOT learn elsewhere. You may like literature so you take literature classes where you can read interesting books from famous authors. But you can do that outside of university, you can read as many books as you like when you have time, when you have good job and comfortable life. Some of you may not agree with me but my logic is you go to university to learn something that you cannot learn by yourself because you need instructions, guidance, and application.
I think you should learn science, technology, engineering, math, statistics, computer programming, accounting, chemistry, and physics etc. These are subjects where you learn from professors who can guide you through these difficult materials. They can help answer your questions and encourage you to develop certain skills that you will need for your future career. I know these are not easy subjects but they form the foundation for most of the good jobs in today’s market. When I think about classes that helped me the most, I think of Calculus, Differential Equation, Software Architect, Statistics, and Physics. These are all difficult subjects and as student I struggled to pass these courses but I learned a lot by put in more efforts. In contrast, I did not remember anything about the easy courses that I took, I enjoyed them at that time but it does not mean much to me now. I still remember all the professors that forced me to study, who scolded me because I did not do well. If they did not do that, I will not be who I am today. Only from these difficult professors that I learn how to study, how to think, how to organize and develop good learning habit that help me in my career.
Beside technical courses, I think foreign languages are also very important in this connected world. As students you should learn at least one foreign language. When I was young, I learned French because it was the popular language but after few years, my father told me to learn English. I did not like it because I had to leave the French class where most of my friends studied and went to another class where I did not know anybody, and even worst I had to start from the beginning. But it was the best decision because knowing English helped me to get a scholarship to study in the U.S. If you must learn a foreign language, my advice is to learn English because today most technical books, articles, materials, and websites are written in English and if you want to further your learning, you need to know this language.
As young people, you need to have certain mental challenge to build your courage and develop good character. Many students prefer easy courses and hope that they will get an easy job after graduate since they will have more time to enjoy life. But in reality, easy courses will not build good study habit; easy courses will not challenge you to put in more efforts. And even if you get an easy job, you probably will be bored and never have a sense of achievement anything in your life. There are evidences that easy work do not last long and often lead to a lot of unhappiness. You cannot go through life the easy way, you must have a sense of meaning, and you must have certain direction that motivates you because these are the foundation of overall happiness. You cannot be scattered leaves floating on a stream but you must be carps, the fish that swim upstream, against the current, to become dragons.
Students in schools do have certain influence on your learning. You should select friends carefully because these are the people you are going to be spending a lot of time with. Choosing good friends who share your direction will help you a lot, especially when you are doubtful or depress, they can encourage you and help you to overcome the difficulties. Selecting wrong friends can get you into trouble as they may impact your study, distract your concentration.
As students, you must set goal for your education, you must set goal for your life. You need to have career plan to direct you toward your goal. Learning your way through a number of tasks will helps you to feel that you are making progress. Having progress will motivate you to learn more and you will have a sense of achievement. For every course you take, make sure you know precisely what that course requires, how much efforts you must put in, and what the outcome (goal) should be. You should monitor your progress on a weekly basis on whether you need to do on a daily basis to achieve your goal. You should organize your learning in a way that it suits you. Maybe you want to study by yourself in a quiet place or with a small group of friends? Maybe you want to study late in the evening, or wake early and study in the morning. That is your choice, as long as you put in the efforts and determine to succeed, you will.
