Tôi đã nhận được nhiều email hỏi về “việc làm với các công ti toàn cầu” mà tôi đã viết vài tuần trước đây. Nhiều người hỏi về cách qua được cuộc phỏng vấn với họ, cho nên sau đây là vài lời khuyên:
Sau khi bạn xin việc với công ti toàn cầu, bạn có thể có cơ hội có được cuộc phỏng vấn với họ. Có phỏng vấn nghĩa là bạn có 50% cơ hội được thuê việc bởi vì họ đã lựa bạn từ hàng nghìn đơn xin việc cho nên bạn phải được chuẩn bị. Để làm tốt ở buổi phỏng vấn xin việc, bạn phải biết đôi điều về công ti mà bạn có thể làm việc cho và kĩ năng cần thiết để thực hiện việc đó. Nhiều sinh viên phạm sai lầm tập trung vào điều “họ nghĩ” là quan trọng thay vì tìm ra xem công ti thực sự đang “tìm kiếm” cái gì. Nếu bạn biết tiêu chí nào công ti dùng để đánh giá ứng cử viên, bạn sẽ có cơ hội tốt hơn để kiếm việc bằng việc nhấn mạnh vào tiêu chí đó. Tất nhiên, tiêu chí riêng thay đổi từ công ti nọ sang công ti kia vì nó phụ thuộc vào nhu cầu của công ti cũng như vào người làm phỏng vấn. Nhưng có những điểm chung mà phần lớn các công ti toàn cầu đều tìm kiếm cho nên biết những điều này có thể có ích cho bạn.
Điều thứ nhất họ bao giờ cũng muốn biết là “Bạn có thể làm được việc này không?” Câu hỏi này là hiển nhiên bởi vì công ti toàn cầu muốn biết liệu bạn có tri thức và kĩ năng để làm việc đó không. Người phỏng vấn sẽ cố gắng hình dung ra liệu bạn có kĩ năng cần thiết cho việc đó không. Họ cũng muốn biết liệu bạn có kinh nghiệm hay thái độ mà sẽ cho phép bạn hoạt động có hiệu quả ở vị trí đó không. Tất nhiên, bạn cần thuyết phục họ, dùng các ví dụ riêng từ kinh nghiệm giáo dục của bạn như số các lớp kĩ thuật bạn đã học và đảm bảo với họ rằng bạn có thể làm được việc đó tốt.
Điều thứ hai họ muốn biết là “Bạn có khớp với công ti của họ không” hay “Bạn có khả năng khớp với vị trí họ dành cho bạn không?” Như bạn có lẽ biết rằng có kĩ năng là không đủ mà bạn phải làm kĩ năng đó trong cấu trúc công ti. Vì từng công ti có cách làm mọi việc riêng của nó và các cách tương tác nào đó giữa các thành viên tổ, người phỏng vấn muốn biết liệu bạn có khớp được với họ không. Bạn có khả năng hài hoà với các thành viên tổ của bạn không và có làm việc tốt trong môi trường làm việc tổ không? Nếu bạn có thể giải thích cho họ về kinh nghiệm của mình làm việc trong tổ hay bạn quen thuộc với các nguyên tắc của làm việc theo tổ thì bạn có thể đã làm tốt rồi. Họ cũng muốn biết về kĩ năng trao đổi của bạn cũng như việc làm chủ ngoại ngữ của bạn. Đây là chỗ bạn giải thích được về các lớp ngoại ngữ mà bạn đã học và các sách ngoại ngữ mà bạn đã đọc. Bạn có thể không nói ngoại ngữ giỏi trong cuộc phỏng vấn nhưng hầu hết những người phỏng vấn hiểu vấn đề này. Nhiều sinh viên thấy không thoải mái về khả năng nói giới hạn của họ nhưng bạn phải chân thành và giải thích cho họ rằng bạn không có nhiều cơ hội dùng ngôn ngữ thứ hai nhưng bạn là người học nhanh.
Điều thứ ba họ muốn biết là “Bạn có thực sự muốn làm việc cho họ không? Nói cách khác, bạn có hiểu công ti của họ không? Bạn có biết điều gì đó về họ không? Bạn có thực sự muốn làm việc cho họ không? Đây là cơ hội mà bạn có thể chứng tỏ cho họ rằng bạn biết cái gì đó về công ti của họ. Nhiều sinh viên không trả lời được câu hỏi này bởi vì họ không để thời gian tìm hiểu về công ti mà họ hi vọng làm việc cho. Điều bản chất là bạn làm nghiên cứu nào đó về công ti này mà bạn viết đơn xin làm và ít nhất thì cũng biết cái gì đó về họ bởi vì điều đó có nghĩa là bạn quan tâm tới họ. Câu trả lời mơ hồ nghĩa là bạn không quan tâm tới họ và điều đó nghĩa là bạn không quan tâm tới việc này. Tất nhiên công ti muốn biết liệu bạn có thể làm việc với họ một thời gian dài hay không hay liệu bạn sẽ làm việc vài năm với họ rồi đổi việc.
Bất kể kiểu công ti bạn nộp đơn xin việc, bạn có thể chắc họ muốn biết về các nhược điểm của bạn, tại sao bạn muốn làm việc cho công ti họ, loại kĩ năng nào bạn có thể đóng góp cho họ mà những đương đơn khác không thể có, và loại mục đích nào bạn đã đặt ra cho bản thân mình. Những điều này sẽ cho họ thông tin về bạn mà họ có thể ra quyết định liệu họ muốn thuê bạn hay không.
Sau khi bạn trả lời lễ phép các câu hỏi mà họ muốn bạn nói cho họ thì thông thường câu hỏi cuối cùng sẽ là “Tại sao họ nên thuê bạn?” Đây là chỗ nhiều sinh viên cảm thấy thất vọng bởi vì bạn đã giải thích về lớp của bạn, trường của bạn, bằng cấp của bạn, kĩ năng của bạn, điểm mạnh của bạn, điều bạn biết về công ti của họ thế rồi còn cái gì nữa bạn có thể nói cho họ được? ĐỪNG rơi vào bẫy, đây là câu hỏi điển hình để thử phản ứng của bạn. Nước bài của câu hỏi này là mọi người được phỏng vấn cho việc này đều đã trả lời cho cùng những câu hỏi đó và có lẽ đã trả lời tốt cho nên câu hỏi này thực sự là về cách tách biệt bạn với người khác. Câu hỏi cuối cùng này là nhiều điều hơn là một câu hỏi đơn giản. Nó là cơ hội để bạn phân biệt bản thân mình với các ứng cử viên khác.
Về căn bản, người phỏng vấn cho bạn cơ hội khác để giải thích bạn có thể đem cái gì tới cho công ti, và làm sao bạn sẽ là nhân viên có giá trị, có năng suất và đó là điều họ muốn bạn nói cho họ. Điều quan trọng nhất là câu trả lời không phải là về bạn (Họ đã biết rồi) mà về cách bạn có thể giúp họ. Nếu họ thuê bạn, cho bạn lương tốt, phúc lợi, đào tạo nhưng bạn cung cấp cho họ cái gì. Đây là chỗ nhiều sinh viên thất bại bởi vì họ không chuẩn bị để giải quyết với “câu hỏi để mở”. Nếu bạn nói quá nhiều về mình thì bạn có thể không qua được phép thử này và nếu bạn lẫn lộn và nói huyên thuyên không mạch lạc về tiềm năng thì bạn có thể không kiếm được việc đâu. Cách tốt nhất để làm là thực hành và được chuẩn bị. Bạn phải duy trì hội tụ vào những điểm mạnh của mình và đưa ra câu trả lời đối thoại bằng việc cho các ví dụ. Chẳng hạn: “Tôi bao giờ cũng sẵn lòng làm nhiều hơn công việc yêu cầu, trong dự án capstone ở trường, tôi làm thêm những điều này …. (cho ví dụ)” hay “Thầy tôi bảo tôi rằng khả năng lãnh đạo của tôi đưa tôi lên cao hơn người khác, là người lãnh đạo của lớp, tôi đã lãnh đạo những hoạt động như thế này (cho ví dụ)”. Bạn phải chuẩn bị câu trả lời của mình bằng việc đưa ra các ví dụ về điều bạn đã làm trong và ngoài lớp và mô tả cách chúng làm cho bạn thành thành viên có giá trị của tổ. Có nhiều câu trả lời cho câu hỏi này cho nên câu trả lời của bạn phải duy nhất, chân thành phản ánh cá tính của bạn, kĩ năng của bạn và phong cách của bạn. Bạn cần chuẩn bị cho loại câu trả lời này bằng việc thực hành chúng với bạn bè mình, các nhà tư vấn trường học để cho bạn có thể đi tới câu trả lời rõ ràng, chính xác. Bằng thực hành, bạn sẽ tiến trước các ứng cử viên khác.
—-English version—-
Interview for global jobs
I have received several emails inquiring about “jobs with global companies” that I wrote few weeks ago. Many asked about how to pass an interview with them, so following are some advices:
After you apply for jobs with global companies, you may have the chance to get an interview with them. Having an interview means you have about 50% chance of being hired because they already select you from thousands of applications so you must be prepared. To do well at job interview, you must know something about the company that you want to work for and the skills necessary to perform that job. Many students make the mistake of focusing on what “they think” is important instead of find out what the company is actually “looking for”. If you know what criteria the company uses to evaluate a candidate, you will have better chance of getting the job by emphasize on that criteria. Of course, specific criteria vary from one company to another as it depends on the company’s needs as well as the persons doing the interview. But there are common things that most global companies are looking for so knowing these may help you.
The first thing they always want to know is “Can you do the job?” This question is obvious because global company wants to know if you have the knowledge and skills to do the job. The interviewer will try to figure out if you have the skills necessary for the job. They also want to know if you have the experience or the attitude that will allow you to function effectively in that position. Of course, you need to convince them, using specific examples from your educational experience such as number of technical classes that you took and assure them that you can do the job well.
The second thing they want to know is “Will you fit well with their companies” or “Will you be able to fit into the position that they have for you?” As you probably know that it is not enough just to have the skills but you have to do it within the company structure. Since each company has its own unique way of doing things and certain ways of interacting among team members, the interviewer wants to know if you can fit with them. Will you be able to get along with your team members and perform well in a teamwork environment? If you can explain to them about your experience on working in team or you are familiar with the principles of teamwork then you maybe doing well already. They also want to know about your communication skill as well as your command of foreign languages. This is where you want to explain about the foreign language classes that you took and the foreign books that you read. You may not be able to speak well in a foreign language during the interview but most interviewers do understand this issue. Many students feel uncomfortable about their limited speaking ability but you must be honest and explain to them that you do not have a lot of opportunities in using a second language but you are a fast learner.
The third thing they want to know is “Do you really want to work for them? In other words, do you understand about their companies? Do you know something about them? Do you really want to work for them? This is the opportunity that you can demonstrate to them that you know something about their company. Many students failed in this question because they did not take time to learn about the company that they hope to work for. It is essential that you do some research about the company that you apply and at least know something about them because it means that you are interest in them. A vague answer means that you do not care about them and it means you are not interest in the job. Of course the company wants to know whether is it likely that you will stay on for a long period of time or whether you will work few years then change job.
Regardless of the type of company you are applying for a job, you can be sure that they want to know about your weaknesses, why do you want to work for their company, what kind of skills you can contribute to them that other applicants can not, and what kind of goals do you have set for yourself. These things will give them some information about you that they can make decision whether they want to hire you or not.
After you politely answer their questions they want you to tell them then usually the last question would be “Why should they hire you?” This is where many students feel frustrate because you already explained about your classes, your schools your degrees, your skills, your strengths, what you know about their companies, what you know about the industry then what else can you tell them? Do NOT fell into this trap, this is a typical question to test your reaction. The trick is everyone who interviewed for the job answered those same questions and probably answered them well so this question is really about how to separate you from others. This last question is much more than a simple question. It is an opportunity for you to distinguish yourself from other candidates.
Basically, the interviewer give you another chance to explain what you can bring to the company, and how you will be a valuable, productive employee and that is what they want you to tell them. The most important is the answer should not about you (They already know) but about how you can help them. If they hire you, give you good salary, benefits, trainings but what are you offering them. This is where many students failed because they are not prepare to deal with “open-ended question”. If you talk too much about you then you may not pass this test and if you confuse and rambling incoherently about the potential then you may not get the job either. The best way to do is to practice and be prepared. You must stay focus on your strengths and make the answer conversational by giving examples. For example: “I am always willing to do more than the job require, in the capstone project in school, I do this extra things …. (Give example)” or “My professor told me that my leadership put me above others, as the leader of my class I led several activities such as (Give examples)”. You must prepare your answers by giving examples what you did in and out of classroom and describe how they make you a valuable member of their team. There are many answer to this questions so your answer must be unique, sincere that reflect your personality, your skills and your style. You need to prepare for this kind of answer by practice them with your friends, your school advisors so you can come up with clear, concise answers. By practice, you will be well ahead of other candidates.
